Myślenie oparte na ryzyku jest chyba jednym z najważniejszych elementów Systemu Zarządzania Jakością. I nie chodzi o to, że mamy się czegoś bać, ale mamy być świadomi zagrożeń dla naszego biznesu. Im lepiej rozumiemy otoczenie i niebezpieczeństwa, tym bezpieczniejszy jest człowiek, wyrób jak i sam biznes. Kiedy jednak zaczynamy myśleć w kategoriach potencjalnego ryzyka, w naturalny sposób pojawiają się możliwości.

Zmiana myślenia

Wszystko zaczyna się od właściwego sposobu myślenia i podejścia. Podobnie jest w przypadku Systemu Zarządzania Jakością – myślenie oparte na ryzyku jest kluczowe z perspektywy efektywności funkcjonowania. Czy takie myślenie ma oddźwięk negatywny? Zdecydowanie nie!

Oczywiście nie jest to łatwe myślenie, ponieważ neguje ono podejście: „JAKOŚ TO BĘDZIE”. W tym przypadku, kiedy identyfikujemy ryzyka i mamy nimi zarządzać stajemy się świadomi co może pójść nie tak, co może się wydarzyć nie po naszej myśli. Kiedy zaczynamy myśleć w odniesieniu do ryzyk, zmienia się podejście do bezpieczeństwa i jakości samego systemu. 

Ryzyko – jest zawsze

Kiedy mówimy, że ryzyka nie ma, albo nie istnieje – to oszukujemy samych siebie. Nie ma organizacji, która byłaby pozbawiona ryzyk i to nie ważne w jakim obszarze swojego funkcjonowania. Ryzyko, że wyprodukujemy nasze wyroby, czy też dostarczymy niewłaściwe usługi jest zawsze w naszych procesach.

To co jest ważne, to działanie. Kiedy jesteśmy świadomi ryzyk musimy zdefiniować i podjąć stosowne działania. Praca z ryzykami w głównej mierze ma za zadanie działanie prewencyjne. Chcemy uniknąć negatywnego wpływu jaki może się pojawić kiedy ryzyka stanie się faktem i realnym zagrożeniem dla wyrobu, czy też całej organizacji. 

Są ryzyka, których poziom powinniśmy rownież zaakceptować. To nie jest tak, że wszystkie ryzyka powinny być w trybie wdrażania. Zidentyfikowane ryzyka należy monitorować w regularnych odsłonach czasu, jednakże nie dla każdego ryzyka powinniśmy podejmować natychmiastowe działania.

Proces klasyfikacji ryzyk powinen być integralnym elementem w każdym Systemie Zarządzania Jakością. W przeciwnym razie będzie nam bardzo trudno powiedzieć co jest istotne a co nie. Kiedy ryzyko zdefiniujemy jako ryzyko ze statusem „zielonym” nie powinniśmy się nim zajmować (przynajmniej do kolejnego przeglądu). Pamiętajmy, że ryzyka, które są nieistotne („zielone”) zawsze mogą się zmienić na znaczące dla organizacji.

Możliwości  – nie tylko ryzyko

W Systemie Zarządzania Jakością nie tylko mamy myśleć w odniesieniu do ryzyka, ale także w odniesieniu do pojawiających się możliwości dla naszego biznesu. System ma być częścią biznesu a nie jego łatką czy też odrębnym tworem. W Systemie Zarządzania Jakością (jakim jest system w oparciu o ISO 9001, czy też 9100) powinniśmy zaadresować w organizacji nie tylko ryzyka, ale i możliwości.

Czego zatem mogą dotyczyć możliwości? Możliwości mogą dotyczyć rozwoju naszego wyrobu czy też poszerzenia naszych rynków zbytu. Możliwości mogą wynikać bezpośrednio z zidentyfikowanych ryzyk – podobnie jak w trakcie analizy SWOT. Kiedy zauważamy ryzyka czy też słabości jako „output” możemy dostrzegać możliwości i korzyści dla organizacji.

Podobnie jak w przypadku zidentyfikowanego ryzyka, tak i w przypadku możliwości powinniśmy je zidentyfikować i monitorować. Niejednokrotnie, analiza możliwości kończy się wystartowaniem projektu (rozwojowego). Istotne dla organizacji możliwości muszą mieć właściwy poziom uwagi i koncentracji. Z biznesowego punktu widzenia, możliwości są nie mnie j ważne niż zidentyfikowane ryzyka.

Myślenie oparte na ryzyku i identyfikowaniu możliwości niesie ze sobą więcej korzyści. Gdybyśmy mieli wymienić co jest ważne w Systemie Zarządzania Jakością, z pewnością myślenie oparte na ryzyku jest jednym z najważniejszych i najistotniejszych jego elementów. To ważne, aby znać ryzyka i mieć świadomość jakie zagrożenia ze sobą niosą. Ryzyka musimy identyfikować a następnie definiować dla nich stosowne działania pozwalające im zapobiegać. Co ważne oprócz ryzyka mamy możliwość zdefiniować możliwości, które mogą przynieść wiele korzyści dla organizacji.